Kiểm soát viên không lưu Việt Nam - Những người “lái” phi công đảm bảo cho những chuyến bay an toàn

Hàng ngày, chúng ta tham gia giao thông trên đường thành phố, tỉnh lộ đều bắt gặp những chiến sỹ cảnh sát giao thông làm nhiệm vụ phân luồng giao thông đảm bảo được thông suốt, nhưng mấy ai biết rằng giao thông trên “chín tầng mây” cũng đông đúc và nhộn nhịp không kém.
Hàng không Việt Nam hiện đang quản lý hệ thống giao thông hàng không dày đặc nằm trong 2 vùng thông báo bay Hà Nội và Hồ Chí Minh (khoảng 1,1 triệu km2). Tất cả các chuyến bay muốn cất-hạ cánh, chuyển hướng bay, bay qua vùng thông báo bay được điều hành an toàn góp phần rất lớn công sức của mỗi Kiểm soát viên không lưu (KSVKL), hay trong nghề còn gọi vui là những người “lái” phi công.
Nếu trên đường bộ, cảnh sát giao thông được phép chặn hoặc dừng phương tiện tại chỗ để kiểm tra thì đối với giao thông hàng không không bao giờ cho phép chặn hoặc dừng phương tiện mà phi công bắt buộc phải tuân thủ theo huấn lệnh của những người “lái” này thông qua các hệ thống công nghệ Thông tin, dẫn đường, giám sát - CNS (Communication, Navigation, Surveillance - CNS).
Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam là đơn vị cung ứng các dịch vụ bảo đảm hoạt động bay (dịch vụ công ích) cho tất cả các tàu bay dân dụng và vận tải quân sự tại các cảng hàng không, sân bay dân dụng trên toàn quốc và các vùng thông báo bay do Việt Nam quản lý. Hiện nay, Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam có 525 KSVKL làm nhiệm vụ “phân luồng giao thông trên không”.
“Trụ sở” làm việc trang bị đồng bộ và hiện đại.

Các dịch vụ điều hành bay phục vụ cho công việc của KSVKL nói riêng và ngành Quản lý bay nói chung bao gồm 5 lĩnh vực. Trong đó, dịch vụ Thông tin, dẫn đường, giám sát là một trong 5 dịch vụ công ích mà Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam cung cấp đạt tiêu chuẩn của ICAO. Ngoài ra, đơn vị còn có nhiệm vụ quan trọng là kết hợp với quốc phòng bảo vệ bình yên bầu trời Tổ quốc. Do đặc thù về mặt địa lý (lãnh thổ), vùng thông báo bay trên biển do Việt Nam quản lý và vị trí các cảng Hàng không của Việt Nam, nên “Trụ sở” chính của lực lượng KSKL Việt Nam hiện đang được bố trí tại các cơ sở điều hành bay trong cả nước phần lớn thuộc Tổng công ty Quản lý bay gồm: 02 Trung tâm kiểm soát đường dài (ACC) tại Hà Nội và Hồ Chí Minh; 03 Cơ sở kiểm soát tiếp cận (APP) tại Nội Bài, Đà Nẵng và Tân Sơn Nhất; 21 Đài kiểm soát tại sân bay (TWR) tại 21 sân bay hiện đang có hoạt động bay HKDD trên toàn quốc, trong đó có nhiều đài tại các đảo hoặc khu vực vùng cao, miền núi. Tất cả các “trụ sở” này đều được quan tâm đầu tư trang bị hiện đại, đồng bộ đạt chuẩn quốc tế nên điều kiện làm việc của đội ngũ KSVKL được nâng lên rất nhiều. Mục tiêu cao nhất là nâng cao hơn nữa chất lượng điều hành bay, đem lại sự hài lòng cho các hãng Hàng không và các nhà khai thác. Thực tế đã minh chứng rất rõ điều đó, trong hơn 20 năm qua, lực lượng KSVKL Việt Nam đã điều hành hàng triệu chuyến bay Hàng không dân dụng trong đó có hàng nghìn chuyến chuyên cơ tuyệt đối an toàn và trọng thị; hiệp đồng chỉ huy nhiều chuyến bay thực hiện nhiệm vụ vận tải quân sự; hiệp đồng thông báo bảo đảm hoạt động bay Hàng không-Không quân trên phạm vi toàn quốc kịp thời, chính xác góp phần quan trọng bảo đảm an ninh quốc gia; trực tiếp tham gia thực hiện phương án ứng phó khi xảy ra các tình huống khẩn nguy Hàng không, tác chiến không quân, tác chiến phòng không…
Được chứng kiến tận mắt “trụ sở” làm việc của KSVKL tại Trung tâm Kiểm soát đường dài Hà nội mới thấy hết sự căng thẳng của công việc này. Không gian im lặng đến tuyệt đối, những đôi mắt dán vào màn hình, đôi tay thoăn thoắt trên máy tính để điều khiển các tổ hợp thông tin liên lạc “đất đối không”, “đất đối đất”; đôi khi họ cũng dùng chân để nhấn vào nút nhận/ngắt đàm thoại dưới bàn, miệng liên tục huấn lệnh dứt khoát bằng tiếng Anh và tiếng Việt với phi công trên các chuyến bay. Đây là quy trình phải tuân thủ tuyệt đối của mỗi KSVKL khi ngồi ở vị trí làm việc để đảm bảo việc trao đổi thông tin với phi công được chính xác thông qua hệ thống thiết bị đặt tại đây.
Và trọng trách công việc cũng vô cùng cao cả.
Với vị trí và môi trường công việc đặc thù như vậy, những người “lái” phi công đặt tính kỷ luật, trách nhiệm lên hàng đầu bởi trọng trách của họ mang trên mình rất lớn. Hiệu quả công việc là những chuyến bay an toàn, đảm bảo tính mạng cho hành khách và tài sản của Nhà nước và nhân dân. Tại phòng điều hành của Trung tâm Kiểm soát đường dài Hà Nội có treo bản trích dẫn lời căn dặn của đồng chí Lâm Phúc Anh Hà - Giám đốc Công ty Quản lý bay miền Bắc. Lời trích có nêu “… chỉ một phút lơ là sẽ hỏng cả sự nghiệp …”, như nhắc nhở rằng: những sự cố do tính chủ quan của bản thân không những ảnh hưởng đến sự nghiệp mà còn ảnh hưởng đến cả cuộc đời. Mỗi KSVKL làm việc tại đây đều thuộc nằm lòng và hơn ai hết họ hiểu rõ trách nhiệm cao cả của mình. Đó cũng là lời nhắn nhủ mang ý nghĩa sâu sắc của ông được đúc kết qua nhiều năm kinh nghiệm với nghề và dành trọn cuộc đời cho công tác không lưu. Xin được kết thúc bài viết bằng thông điệp gửi tới mỗi KSVKL của đồng chí Đinh Việt Thắng - Chủ tịch Hội đồng Thành viên Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam “Ngành nghề khác có thể có yếu kém và sửa sai chứ Kiểm soát viên không lưu mà để xảy ra lỗi gây sự cố thì không thể sửa sai được, dẫn đường cho máy bay mà năng lực kém là vô cùng nguy hiểm…”. Với tinh thần đó, những KSVKL Việt Nam hôm nay lấy đó như hành trang mang theo trên con đường mình đã chọn.
Nguồn : ACV